#سلّاخ چهارمین کتابیست که از #زکریاهاشمی ویرایش کردهام و قرار است که #نشرمهری آن را چاپ و منتشر کند. جهان داستانهای هاشمی از ناتورآلیسم تا ساخت پیکارسکی، با #طوطی آغاز میشود و با #عیّار ادامه مییابد. ساختی کلاسیک که گاه جرقههای رشکانگیزی در آن دیده میشود با دو ویژگی برجسته.
هستۀ روایتی رمانهای هاشمی بر اساس مستندنویسی است، طوطی را با توصیف مستند شهر نو آغاز میکند و در #چشمبازگوش_باز روایتی متفاوت از جنگ ایران و عراق ارائه میدهد؛ خاصه با آنچه ما دههشصتیها شنیده و دیده و خوانده بودیم. در عیّار هم خمیرمایۀ روایتش خاطرات کسیست که در برههای به شغل عیّاری میپرداخت. همواره مادۀ اولیۀ روایت هاشمی، مستند است و در مکاشفهای آن تجربه یا خاطره شاخ و برگ پیدا میکند و گسترانده میشود. وجه تجربهگرایی در آثار هاشمی بسیار پررنگ است. نمونۀ برجستهاش رمان #شکار.
در سلّاخ ویژگی دوم نمود پررنگی دارد که آن را در این عنوان خلاصه کردهام؛ رمان بهمثابۀ تاریخ. سلّاخ روایت زندگی خانوادهایست که پدر در کشتارگاه کار میکند و علاقۀ مفرطی به شکار دارد. شخصیتی فالوسمحور، مذکرمآب و بیرحم. خردهروایت ناتورالیستی در این رمان، روزگار پسرِ خانواده است که مشکوک به کندذهنی مادرزادیست. ناصر که طردشدۀ پدر است، به سگها دل میبندد. شاید او هم ناخودآگاه به گوهرۀ این بیت خاقانی دست یافته بود.
آن حال کز وفای سگی بازگفتهاند
دیریست تا ز گوهر انسان نیافت کس
یکی از درنگهای روانشناسانهای که میتوان بر آثار هاشمی داشت، حضور پدر و واکنشهای راوی به اوست که در عیّار و این رمان چشمگیر است.
ویژگی دوم که در رمانهای هاشمی بهترتیب از طوطی تا سلّاخ پررنگ میشود. ثبتهای تاریخنگارانه است. ثبت شیوۀ زیست و روابط اجتماعی در قلعه (طوطی)، ثبت دیگرگونۀ رویکرد عامه، خاصه جوانان، به مراسم عاشورا، تصویرپردازی از شخصیتی تاریخی (طیّب در عیّار) و ثبت حوادث طبیعی مثل سیل در امامزاده داوود که بخشی از رمان سلّاخ است. مهمترین سویۀ این ثبتهای تاریخنگارانه، مبارزه با خرافههای مذهبیست. چیزی که در همین رمان متأخر دیده میشود که گاه راوی عنان اختیار از دست میدهد و در مقام یک منتقد اجتماعی ظاهر میشود و میگوید: «سالیان سال این درۀ پربرکت، مرکز تجارت و درآمد عدهای مقدسنما بود و بارگاه زرینِ امامزاده داوود را مرکز قرار داده بودند و گنج زاینده که مرتب پر میشد و بهوسیلۀ گردانندگان خالی...»
سلّاخ یک روایت جاندار از زندگی مردمان اعماق است و به آنچه نوشته شد، خلاصه نمیشود. بخوانیدش.
برای خرید کتاب در داخل ایران آدرس پستی کامل و یک شماره تماس به ایمیل (sales@mehripublication.com) ارسال کنید. یا این فرم را پر کنید.
لینک خرید کتابهای زکریا هاشمی در خارج از ایران.
Comments